قارچ سیاه؛ بیماری که با اوج گیری کرونای دلتا در کشور هند موارد ابتلا به آن گزارش شد، این بیماری ٣٠ هزار نفر را در این کشور گرفتار کرد و ٣٠٠ نفر بر اثر عوارض قارچ سیاه جان خود را از دست دادند.

پس از هند کرونای دلتا در بسیاری کشورها از جمله ایران شیوع پیدا کرد و موارد ابتلا به قارچ سیاه گزارش شد، هر چند که قارچ سیاه از قبل بوده است و بیماری جدید و نوظهوری نیست اما موکومایکوزیس از ضعف سیستم ایمنی و افزایش قند خون استفاده و در بدن بیمار جا خوش می‌کندو در صورتی که درمان به تاخیر بیفتد میتواند عوارض شدید و مرگباری داشته باشد.

قارچ سیاه چیست؟

قارچ سیاه مانند بسیاری از میکروب‌ها در طبیعت، محیط و حتی روی پوست دست ما وجود دارد و پیش از شیوع کرونا موارد ابتلا به موکومایکوزیس در بیماران دیابتی، نقص ایمنی مانند سلطانی‌ها، پیوندی‌ها و مصرف کنندگان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی گزارش شده بود و بیماری جدیدی نیست اما با افزایش موارد ابتلا به کووید 19 شمار بیماران مبتلا به قارچ سیاه افزایش پیدا کرد.

نکته قابل توجه این است که با شیوع موج سنگین دلتا مواردی از ابتلا به قارچ سیاه در استان‌های مختلف کشور از جمله تهران، مرکزی، خراسان رضوی، مازندران، اصفهان، گلستان و بوشهر گزارش شده است.

مصطفوی رئیس به عفونی بیمارستان امام حسین اصفهان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: قارچ سیاه نوعی قارچ است که از صدها سال پیش در طبیعت بوده است، این قارچ در مخاط سینوس‌ها وجود دارد و سیستم ایمنی بدن آن را کنترل می‌کند اما در مواردی که سیستم ایمنی تضعیف می‌شود قارچ فرصت رشد پیدا می‌کند.

موسوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان بیان کرد: بیماران مبتلا به کرونای شدید داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند و به همین دلیل موارد ابتلا به بیماری قارچ سیاه با افزایش موارد کووید ١٩ بیشتر شد.

صالحی متخصص بیماریهای عفونی بیمارستان امام خمینی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: قارچ سیاه یا موکومایکوزیس از گذشته بود اما در موج دلتا تعداد بیماران مبتلا به این بیماری افزایش چشمگیری داشت و گزارش‌های متعددی از موارد ابتلا به قارچ سیاه در بیمارستان‌های اصلی و بزرگ مانند مسیح دانشوری، لقمان و سایر مراکز درمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی گزارش شده است.

علائم اولیه و راه‌های انتقال قارچ سیاه

مصطفوی رئیس بخش عفونی بیمارستان امام حسین اصفهان بیان کرد: قارچ سیاه در بدن افراد سالم بدون علامت زندگی می‌کند و مانند سایر قارچ‌ها در طبیعت وجود دارد و در صورتی که سیستم ایمنی تضعیف شود رشد می‌کند.

مصطفوی بیان کرد: قارچ سیاه چون در مخاط بینی و سینوس بیشتر زندگی می‌کند، بیماری با تورم صورت ‌شروع می‌شود و به تدریج باعث خوردگی استخوان سینوس و پوست روی آن و سیاه شدن صورت می‌شود و به سرعت پیشرفت می‌کند و وارد حفره چشم و مغز می‌شود، قارچ سیاه در صورت، حالت خوردگی ایجاد و بافت آسیب دیده رنگ سیاه پیدا می‌کند، به همین دلیل به آن قارچ سیاه گفته می‌شود و نام علمی آن «موکورمایکوزیس» است.

صالحی درباره راه انتقال بیماری قارچ سیاه اظهار کرد: قارچ سیاه از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود و مانند بیماری کرونا نیست و از خاک و مواد فاسد شدنی مانند میوه و سبزیجات گندیده به افراد منتقل می‌شود.

قارچ سیاه در چه کسانی بروز می‌کند؟

بسیاری با شنیدن اخبار شیوع قارچ سیاه دچار نگرانی شدند به ویژه بیماران کرونایی که قارچ سیاه برایشان کابوس شده شده است اما متخصصان می‌گویند هر فردی مستعد ابتلا به قارچ سیاه نیست و این بیماری تنها در برخی افراد حریف سیستم ایمنی بدن می‌شود و فرد را گرفتار عوارض می‌کند.

قاضی رئیس بخش آی سی یو بیمارستان امام خمینی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره اینکه قارچ سیاه در چه بیمارانی بیشتر بروز می‌کند، بیان کرد: قارچ سیاه بیماری نوظهوری نیست و در بیماران سرطانی، پیوندی و به طور کلی بیمارانی که سیستم ایمنی آنها به شدت تضعیف شده است، بروز می‌کند اما در ماه‌های اخیر موارد قارچ سیاه در بیماران کرونایی هم دیده می‌شود.

وی ادامه داد: کووید١٩ بیماری التهابی شدیدی است و یکی از درمان‌های اصلی تجویز داروهای ضد التهابی مانند اکتمرا و کورتون‌هاست، این داروها سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند همچنین بیماری قارچ سیاه در مبتلایان به کووید ١٩ شدید که دیابت دارند بیشتر دیده می‌شود.

قاضی اظهار کرد: وقتی ایمنی بدن به شدت با داروها سرکوب می‌شود قارچ سیاه فرصت رشد پیدا می‌کند و به بینی، چشم و مغز حمله می‌کند چرا که از مخاط وارد می‌شود و در مواردی حتی می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود.

قارچ سیاه در کدام بیماران کرونایی بروز پیدا می‌کند؟

صالحی در پاسخ به این سوال که قارچ سیاه در همه مبتلایان به کرونا بروز پیدا می‌کند؟ بیان کرد: هر فردی که به کرونا مبتلا شده است به قارچ سیاه مبتلا نمی‌شود و کسی که کرونای ساده دارد؛ دیابتی نیست و کورتیکواستروئید یا همان به اصطلاح کورتون بسیار مصرف نکرده است، در خطر ابتلا به قارچ سیاه قرار ندارد.

متخصص بیماریهای عفونی بیمارستان امام خمینی ادامه داد: بیماران کرونایی که دیابت دارند، بیمارانی که انواع شدید کرونا را داشتند و بستری شدند و مصرف بالای کورتون یا نقص ایمنی داشتند مانند بیماران شیمی درمانی در خطر ابتلا به قارچ سیاه قرار دارند،

وی افزود: در برخی بیماران کرونایی که نقص ایمنی یا دیابت دارند یا کورتون با حجم بالا برای بهبود بیماری مصرف کرده اند، دیده شده که فرد پس از بهبود از کرونا با علائم قارچ سیاه به بیمارستان مراجعه کرده است.

عاطفه عابدینی دبیر کمیته علمی کشوری کووید۱۹، درباره بروز بیماری قارچ سیاه در کشور گفت: بیماری قارچ سیاه یک بیماری قارچی است که در بیمارانی که به هر دلیلی سیستم ایمنی‌شان ضعیف شده باشد یا دیابتی‌هایی که کنترل‌شان ضعیف است یا کسانی که داروهایی مانند کورتون زیاد مصرف کردند، می‌تواند اتفاق افتد.

وی افزود: در بیماری کووید هم اگر بیماری زیاد طول بکشد یا اینکه داروها به نحوی باشد که سیستم ایمنی را خیلی تحت تاثیر قرار دهد و آنتی‌بیوتیک‌های بی رویه و بدون دلیل داده شود، ممکن است این عارضه رخ دهد. بر همین اساس باید هم در تجویز این داروها و هم در مصرف آن‌ها دقت کرد تا این عارضه رخ ندهد.

درمان قارچ سیاه چیست؟

دبیر کمیته علمی کشوری کووید۱۹ درباره درمان قارچ سیاه گفت: این بیماری درمان ضد قارچ دارد. دستورالعمل درمانی کووید همچنان سر جای خودش قرار دارد، اما اگر عارضه قارچ سیاه برای بیماری رخ دهد درمان ضدقارچ هم برای بیمار شروع می‌شود. من در بیمارستان مسیح دانشوری که تعداد زیادی بیمار دارم، تاکنون موردی از قارچ سیاه نداشتم، اما ممکن است در مواردی رخ دهد. باید توجه کرد که دوز داروها را دقیق تجویز کنیم. اگر در این زمینه دقت شود هم می توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد و در عین حال اگر هم رخ داد می‌توان زود آن را شناسایی و درمان کرد.

صالحی درباره درمان قارچ سیاه گفت: درمان قارچ سیاه یا موکومایکوزیس بیمارستانی است و باید برای بیماران آمفوتریسین بی تجویز شود، در فضای مجازی داروهای برای درمان قارچ سیاه معرفی می‌شود که این داروها در درمان قارچ سیاه اثربخشی ندارند و ابتدای درمان توصیه نشده‌اند و در هفته ٢ تا ۴ بیماری باید آمفوتریسین تجویز شود.

متخصص بیماریهای عفونی بیمارستان امام خمینی ادامه داد: برخی‌ها به غلط می‌گویند که باید صبر کرد تا کشت بیماری بیاید و بعد درمان را شروع کرد، این درست نیست چرا که جواب کشت در اکثر موارد بیماری منفی است و انتظار برای نتیجه کشت می‌تواند به قیمت جان بیمار تمام شود و در افرادی که علائمی مانند اختلال بینایی، گزگز و مورمور صورت، سردردهای یک طرفه در اطراف چشم و بی حسی بروز می‌کند پزشک باید با بررسی بیشتر در صورت شک به قارچ سیاه به سرعت درمان را شروع کند.

عوارض قارچ سیاه؛ از تخلیه بینی و چشم تا حمله به مغز

قارچ سیاه در موج دلتا تبدیل به دستیار کرونا در مرگ و میر شده است چرا که در صورت تاخیر در درمان می‌تواند منجر به عوارض شدید و حتی مرگ بیمار شود.

قاضی با اشاره به عوارض قارچ سیاه در بیماران اظهار کرد: قارچ سیاه به شدت خورده است و ممکن است بینی و سینو‌س‌ها درگیر شوند چرا که قارچ در مخاط بینی رشد می‌کند و گاهی ممکن است نیاز باشد جراحان گوش و حلق و بینی، سینوس‌ها را بردارند و در موارد پیشرفته چشم را درگیر می‌کند و می‌تواند منجر به تخلیه چشم شود.

رئیسی بخش آی سی یو بیمارستان امام خمینی (ره) ادامه داد: گاهی قارچ سیاه به مغز حمله می‌کند و منجر به آبسه و لخته های مغزی می‌شود و می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود، درمان بیماران در موارد پیشرفته پیچیده است و برخی بیماران دچار درگیری شدید صورت می‌شوند و نیاز به مداخله جراحان گوش و حلق و بینی، چشم و متخصصان عفونى و جراحان مغز و اعصاب است.

قاضی گفت: در مراحل اوليه داروی ضد قارچ آمفوتریسین بی تجویز می‌شود که بسیار موثر است و همزمان به کمک جراحان گوش و حلق و بینی سینوس‌ها برداشته شود و در بیمارانی که چشم درگیر شده است چشم را جراحان چشم تخلیه کنند تا مغز درگیر نشود.

وی ادامه داد: در بیماران دیابتی و التهابی که آسیب کلیوی دارند، آموفوتریسین لیپوزومال تجویز می‌شود و در صورتی که درمان در مراحل اولیه انجام شود می‌توان بیمار را از عوارض شدید و مرگ نجات داد اما در موارد پیشرفته و در صورت سیاه شدن صورت دیگر کار از کار گذشته است.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان